घुस लेनदेनमा विवाद र प्रशासनिक लापरबाहीका कारण ६ वर्षदेखि स्वास्थ्य चौकी भवन निर्माण अलपत्र
बैतडी,
दशरथचन्द नगरपालिका–५ सुन्दरघरमा निर्माणाधीन स्वास्थ्य चौकी भवन विगत ६ वर्षदेखि अधुरो अवस्थामा छ। वडामा आधारभूत स्वास्थ्य सेवा विस्तार गर्ने उद्देश्यले सुरु गरिएको भवन निर्माण कार्य घूससम्बन्धी विवाद, प्राविधिक दबाब र ठेक्का प्रक्रिया सम्बन्धी लापरबाहीका कारण रोकिएको ठेकेदार कम्पनीले दाबी गरेको छ।
२०७५/७६ आर्थिक वर्षमा संघीय सरकारले ८० लाख रुपैयाँ बजेट विनियोजन गरी निर्माण सुरु भएको सो भवनको हालसम्म छत ढलान समेत हुन सकेको छैन। निर्माण कम्पनी बिग बी एण्ड कम्पनी (प्रा.लि.) का सञ्चालक विकास चन्दका अनुसार नगरपालिकाका प्राविधिक र प्रशासनिक पक्षबीच घूस र रकमको विवादका कारण निर्माण कार्य स्थगित भएको हो।
> “हामीले गुणस्तरीय भवन निर्माण गर्ने प्रयास गर्दा पनि कार्यालयका केही प्राविधिकहरूले विभिन्न बहानामा तोकिएको रकम बुझाउन दबाब दिएका थिए,” चन्दले नगरपालिकालाई पठाएको पत्रमा उल्लेख छ।
“डर, त्रास र धम्कीपूर्ण व्यवहारका कारण काम अवरुद्ध भएको छ,” पत्रमा भनिएको छ।
---
८० लाख बजेटमध्ये आधा रकम फ्रिज
भवन निर्माणका लागि संघीय सरकारले पठाएको ८० लाख रुपैयाँमध्ये ४० लाख रुपैयाँ बजेट काम पूरा नहुँदा फ्रिज भएको वडा अध्यक्ष केशव लेखकले जानकारी दिनुभयो।
“सुरुमा आएको बजेटको आधा रकम त खर्च नै गर्न पाइएन,” उहाँले भन्नुभयो, “पछिल्ला वर्षमा नगरपालिकाले थप २८ लाख विनियोजन गरे पनि काम अघि बढेन।”
वडाध्यक्षका अनुसार स्वास्थ्य चौकी नबन्दा सेवा जनप्रतिनिधिको कोठाबाटै सञ्चालन गर्नुपरेको छ। “भवन नहुँदा वडाको काम र स्वास्थ्य सेवा दुवै प्रभावित छन्,” उहाँले गुनासो गर्नुभयो।
---
नगरपालिकाको भनाइ
नगरपालिकाका प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत नवीनचन्द्र पाण्डेयका अनुसार ठेकेदार कम्पनीलाई पटक–पटक म्याद थपेर मौका दिइएको भए पनि काम सम्पन्न गर्न नसकेको हो।
“अब अन्तिम म्याद असारभित्र दिने तयारीमा छौं,” उहाँले बताउनुभयो, “त्यसपछि पनि काम पूरा नभए कानुनी प्रक्रिया अघि बढाइनेछ।”
---
ठेकेदार कम्पनीको दाबी : घूस माग र धम्कीका कारण काम रोकियो
बिग बी एण्ड कम्पनीले पठाएको आधिकारिक पत्रमा भनिएको छ कि प्राविधिक कर्मचारीहरूले बारम्बार फोन र भेटघाटमार्फत घूस मागेका थिए। पत्रमा उल्लेख छ —
> “कम्पनीको इञ्जिनियरलाई धम्की र डर देखाएर काम रोक्ने प्रयास भयो। गुणस्तरीय निर्माण गर्न वातावरण सिर्जना गरिनु आवश्यक छ।”
पत्रमा नगरपालिकालाई सहयोगी वातावरण बनाएर छिटो काम सम्पन्न गर्न आग्रह गरिएको छ।
---
कानुनी दृष्टिकोण : घूस लिनु र दिनु दुवै अपराध
नेपालको संविधान, २०७२ अन्तर्गत प्रत्येक नागरिकले भ्रष्टाचारविरुद्धको हक पाउँछ।
त्यस्तै, भ्रष्टाचार निवारण ऐन, २०५९ ले घूस लिनु र दिनु दुवैलाई आपराधिक कृत्य मानेको छ।
धारा ३ अनुसार, कुनै सार्वजनिक पदमा बसेको व्यक्तिले घूस लिनु, माग्नु वा स्वीकार गर्नु अपराध हो।
धारा ५(१) अनुसार, घूस दिनु वा दिने प्रयत्न गर्नु पनि सजाययोग्य अपराध हो।
यस्तो अपराधको प्रमाण भएमा एक वर्षदेखि सात वर्षसम्म कैद र घूसको बराबर जरिवाना सजाय हुन सक्छ।
यसका साथै, सरकारी निकायको काम रोक्ने वा धम्की दिने कार्य दण्ड संहिता, २०७४ अनुसार “अवैध दबाब” (Section 118) अन्तर्गत सजाययोग्य हुन्छ।
---
स्थानीयको आक्रोश र विस्थापन
भवन अधुरो रहँदा वडावासी आक्रोशित छन्। वडाध्यक्षका अनुसार प्रत्येक वर्ष करिब ५० परिवार वडाबाट बसाइँ सरिरहेका छन्।
“भवन निर्माण नहुँदा स्वास्थ्य सेवा मात्र होइन, वडाको समग्र विकास प्रभावित भएको छ,” उहाँले भन्नुभयो।
---
पूर्ववडाध्यक्षको भनाइ
पूर्ववडाध्यक्ष नारायणप्रसाद भट्टका अनुसार २०७४ को स्थानीय निर्वाचनपछि शिलान्यास भएको सो भवन अहिले पनि अधुरो रहनु अत्यन्त दुःखद छ।
“दोस्रो निर्वाचन पनि सकिँदैछ, तर पहिलो निर्वाचनमा सुरु भएको भवन अझै सकिएको छैन — यो जनताको विश्वासमाथिको आघात हो,” उहाँले भन्नुभयो।
---
निष्कर्ष
संघीय बजेट प्राप्त भएर पनि दशरथचन्द–५ सुन्दरघर स्वास्थ्य चौकी भवन ६ वर्षदेखि अधुरो रहनुको मूल कारण प्रशासनिक लापरबाही, म्याद थपमा ढिलाइ, र घूस–दबाबको आरोप रहेका छन्।
स्थानीयले दान दिएको पाँच रोपनी जग्गामा अहिले अधुरो भवन बाँझो देखिन्छ, र गाउँलेहरू जनप्रतिनिधिको कोठाबाटै उपचार लिन बाध्य छन्।
यस घटनाले एकपटक फेरि प्रमाणित गरेको छ — भ्रष्टाचार र निष्क्रिय प्रशासनले विकासका योजना कागजमै सीमित पार्छ।
Comments
Post a Comment